رضا عطاران، کمدین بی‌رقیب؛ از رد کارپت تا روشن

رضا عطاران یکی از بهترین طنزپردازان سینمای کمدی ایران است. اگرچه که در کارنامه‌ی کاری او آثار درامی نیز مثل دهلیز و آبنبات چوبی یافت می‌شود. او در ابتدا بازیگر تئاتر بود اما وقتی که با مهران مدیری همکار شد، مسیرش به تلویزیون و سینما افتاد. عطاران در ابتدا شانس خود را با کارگردانی و بازیگری در سریال‌های تلویزیونی امتحان کرد، آثاری که با رضایت مخاطبان تلویزیون همراه بودند. عطاران از اواسط دهه‌ی 80 به بعد حضور پررنگی در سینما پیدا کرد و تصمیم گرفت که از تلویزیون فاصله بگیرد. عطاران در همان سال‌ها در فیلم‌های پرفروشی مثل ورود آقایان ممنوع بازی کرد.

رضا عطاران در سال 1390، اولین فیلم سینمایی‌اش را کارگردانی کرد، فیلمی که نشان می‌داد او در زمینه‌ی بازیگری تبحر بیشتری دارد. عطاران رفته‌رفته تبدیل به یکی از بهترین و مهمترین بازیگران سینمای کمدی ایران شد و در سال 1393 بخاطر سودآوری میلیاردی‌اش آنهم تنها در 3 فیلم، پرفروش‌ترین بازیگر سال لقب گرفت. رضا عطاران تاکنون برای فیلم‌های روشن و طبقه هساث برنده‌ی جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره فیلم فجر شده است. فیلم‌های این لیست براساس کیفیت بازی رضا عطاران مرتب شده‌اند.

20. فیلم رد کارپت

• کارگردان: رضا عطاران

• نویسنده: رضا عطاران

• بازیگران: رضا عطاران، سوسن پرور

• سال انتشار: 1392

رضا بازیگر درجه چندم سینما برای اینکه در جشنواره کن، کارگردان محبوب‌اش را ببیند عازم فرانسه می‌شود.

ردکارپت یا فرش قرمز، فیلمی برای سینماست. اثری که برای فیلم و جهان پرتب‌وتاب بازیگری و فیلمسازی ساخته شده است. این فیلم دومین اثر عطاران در مقام کارگردان است. وقتی که عطاران خوابم نمی‌آد را ساخت به همه ثابت کرد که در مقام بازیگر بهتر می‌تواند خودی نشان دهد. در این فیلم نیز عطاران در جایگاه کارگردان ضعیف است البته بازی چندان خوبی هم به مخاطب ارائه نمی‌دهد. عدم انسجام و ضعف در ساختار مشکل اساسی این فیلم خواهد بود، تا جائیکه مخاطب حس می‌کند با اثری چندپاره روبه‌رو است.

درست است که عطاران بازی خوبی را در این فیلم ارائه نمی‌دهد اما دلیلی می‌شود بر جذابیت آن. درواقع عطاران هم اثر را خراب می‌کند و هم باعث جذابیت آن می‌شود، چراکه مخاطب تنها بخاطر برند اسم اوست که تا انتها پای فیلم می‌نشیند. عطاران در فرش قرمز نقش یک شیفته‌ی سینما را بازی می‌کند. او فرصتی می‌یابد تا به جشنواره کن برود و اسکورسیزی را ببیند.

19. فیلم دراکولا

• کارگردان: رضا عطاران

• نویسنده: رضا عطاران

• بازیگران: رضا عطاران، ویشکا آسایش، لوون هفتوان

• سال انتشار: 1395

جواد حین بازگشت از پارکی که در آن مواد مصرف می‌کند توسط یک دراکولای خون‌آشام دزدیده می‌شود.

دراکولا درامی ترسناک است و فارغ از خوب یا بد بودن‌اش در سینمای ژانرگریز ایران می‌تواند نقطه قوتی باشد. این فیلم سومین اثر عطاران در مقام کارگردان است و انتخاب چنین موضوعی می‌تواند جسارت او را در سینمای درام‌محور ایران نشان دهد. از آنجائیکه سینمای ایران در موضوع ژانر به‌شدت ضعیف و فقیر است، دراکولا نیز نمی‌تواند خوش بدرخشد، چراکه عطاران تجربه‌ی کافی برای یک فیلم ترسناک را ندارد.

عطاران علاوه بر کارگردانی در نقش جواد نیز ظاهر می‌شود، کسی که توسط یک دراکولا دزدیده می‌شود. او یک معتاد است و دراکولایی هم که خون او را نوشیده است معتاد می‌شود. این کمدی ترسناک تا اواسط کار شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما از جائی به بعد بخاطر تجربه مخاطب از تماشای فیلم‌های ترسناک خارجی باعث ناامیدی‌اش می‌شود. با اینحال عطاران هم از لحاظ سبک بصری و هم بازیگری تمام تلاش‌اش را انجام می‌دهد تا دراکولا فیلمی قابل قبول از آب درآید.

18. فیلم چه خوبه برگشتی

• کارگردان: داریوش مهرجویی

• نویسنده: وحیده محمدی‌فر

• بازیگران: حامد بهداد، رضا عطاران، مهناز افشار

• سال انتشار: 1391

فرزاد بعد از سال‌های زیادی به ایران بازمی‌گردد تا با دوست قدیمی‌اش ملاقات کند و زندگی آرامی داشته باشد. اما ورود یک زن دوستی این دو نفر را بهم می‌ریزد.

چه خوبه برگشتی فیلمی از دوران آخر کارنامه‌ی داریوش مهرجویی است، اثری ضعیف در کارنامه‌ی این کارگردان توانمند. مهرجویی در این فیلم مطابق همه‌ی فیلم‌های دوران سوم کارنامه‌ی کاری‌اش به زندگی طبقه مرفه می‌پردازد و جهان آن‌ها را دستمایه‌ی روایت خود قرار می‌دهد. چه خوبه برگشتی در میان کمدی‌های سینمای ایران و حتی کارنامه‌‌ی خود مهرجویی اثر بی‌رمقی است. فیلمی که طنزش از خود درام نمی‌آید و خنده‌های مخاطب مربوط به اطوارهای بازیگرانش است.

رضا عطاران در این فیلم نقش کامبیز را بازی می‌کند. او که به‌همراه آشپزاش در خانه‌ای ویلایی در شمال زندگی می‌کند میزبان دوست‌اش می‌شود، دوستی که بعد از مدت‌ها از خارج به ایران برگشته است. همان ایده‌ی همیشگی و مورد قبول مهرجویی سال‌های اخیر. کامبیز ازدواج نکرده و فرزاد نیز از همسرش جدا شده است. هر دوی اینها عاشق زنی بنام حوری یک سنگ‌درمانگر می‌شوند. بازی‌های بازیگران و چهره‌های معروفشان ضعف‌های این فیلم را می‌پوشاند و به روایت انرژی تازه‌ای تزریق می‌کند. با اینحال رضا عطاران در چه خوبه برگشتی آن همیشگی‌اش نیست.

17. فیلم ویلای ساحلی

• کارگردان: کیانوش عیاری

• نویسنده: کیانوش عیاری

• بازیگران: رضا عطاران، پژمان جمشیدی، ریما رامین‌فر

• سال انتشار: 1402

یونس سرایدار یک ویلای ساحلی است. صاحب ویلا برای مدتی به آمریکا می‌رود و در این مدت برادرزن یونس اتاق‌های ویلا را اجاره می‌دهد.

ویلای ساحلی درامی کمدی است که در روز اول اکران خود فروش خوبی را تجربه کرد و در لیست پرفروش‌ترین فیلم‌های چند سال اخیر قرار گرفت. این فیلم اگرچه به فروش خوبی رسید اما نتوانست مخاطب را چندان راضی نگه دارد. ویلای ساحلی از عدم وجود قصه‌ای پرتب‌وتاب رنج می‌برد و نمی‌تواند همانند بسیاری از فیلم‌های پرفروش کمدی سینمای ایران ظاهر شود و تنها بخاطر بازیگرانش سرپاست. یک فیلم پربازیگر که همانطور که از نامش پیداست در شمال کشور می‌گذرد.

عطاران در این فیلم نقش برادرزن یونس را بازی می‌کند، او که بخاطر چک‌های برگشتی‌اش اوضاع خوبی ندارد، از فرصت استفاده می‌کند و ویلای صاحب کار یونس را اجاره می‌دهد. کیومرث پوراحمد نیز حضوری افتخاری در این فیلم دارد. او در نقش یک کارگردان به این ویلا می‌آید و آنجا را برای فیلمبرداری اجاره می‌کند. این فیلم در میان فیلم‌های رضا عطاران اثری کم‌رمق‌تر است اما ایده‌ای جالب دارد.

16. فیلم کلاشینکف

• کارگردان: سعید سهیلی

• نویسنده: مهدی محمدنژادیان

• بازیگران: رضا عطاران، ساعد سهیلی، فرهاد اصلانی

• سال انتشار: 1392

عادل سرباز وظیفه یک بانک است که بعد از گم شدن پدر وظیفه‌ی مراقبت از خانواده را برعهده دارد.

کلاشینکف درامی اجتماعی درباره‌ی یک جامعه‌ی نابسامان است. جائی که همه در بدبختی گرفتار آمده‌اند. عادل باید از خانواده‌اش مراقبت کند و هزینه‌ی سنگین جراحی خواهرش را هم بپردازد. خانواده‌ی عادل یک خانواده‌ی دردمند است که هرکدامشان مشکلات خود را دارند. عادل به‌طور تصادفی شوهر خواهرش زینال را می‌کشد و تحت تعقیب پسر او قرار می‌گیرد. کلاشینکف فیلمی عریان است، اثر با ایده‌‌های هجوانگیز، فیلمی که به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد و آن را قصه‌ای در قالب ژانر فلاکت نامیدند.

با اینحال فیلم کلاشینکف بخاطر حضور رضا عطاران به فروش خوبی رسید و در کنار دیگر آثار تولیدی سال 1392 این بازیگر اثری خوبی در گیشه از خود بجای گذاشت. رضا عطاران در این فیلم نقش رضا کلاش را بازی می‌کند، کسی که در این راه به عادل کمک می‌کند تا بتواند پول عمل جراحی خواهرش را تامین کند. این فیلم نیز یکی دیگر از آثار متفاوت در کارنامه‌ی عطاران است، اثری تلخ و گزنده که البته در نوع قصه‌پردازی و روایت نیز لنگ می‌زند.

15. فیلم من سالوادور نیستم

• کارگردان: منوچهر هادی

• نویسنده: رضا مقصودی

• بازیگران: رضا عطاران، یکتا ناصر

• سال انتشار: 1394

ناصر به‌همراه خانواده‌اش به یک سفر توریستی به برزیل می‌روند. در آنجا زنی بنام آنجل او را با نامزد سابق‌اش سالوادور اشتباه می‌گیرد.

من سالوادور نیستم یکی دیگر از فیلم‌های عطاران است که همچون رد کارپت و مصادره در خارج از ایران فیلمبرداری شد. در این فیلم ناصر که نقش یک معلم مذهبی و سنتی را بازی می‌کند در سفری مشکوک به‌همراه خانواده‌اش به برزیل می‌رود. او در آنجا حواس‌اش هست که گوشت خوک نخورد و دخترش نیز زنان برزیلی را نبیند. تا اینکه زنی بنام آنجل او را با سالوادور نامزد خیانت‌کارش اشتباه می‌گیرد. ناصر به دردسر می‌افتد و وارد یک ماجرای عجیب می‌شود.

من سالوادور نیستم درامی کمدی است که ایده‌ی خاصی ندارد و از جاذبه‌ی کشور برزیل هم برای جذابیت خود استفاده نمی‌کند. فیلمساز می‌توانست با استفاده از ایده‌های بومی این کشور مخاطب را برای دیدن اثرش هیجان‌زده کند. فیلم درنهایت تنها با موقعیت‌های طنزش مخاطب را می‌خنداند. رضا عطاران نیز که نقش ناصر را بازی می‌کند خود دلیلی است بر جذابیت فیلم، شاید اگر عطاران نبود مخاطب نمی‌توانست فیلم را تا انتها ببیند.

14. فیلم زیر نظر

• کارگردان: مجید صالحی

• نویسنده: ابالفضل کاهانی

• بازیگران: رضا عطاران، امیر جعفری

• سال انتشار: 1397

مهشید همسر محسن برای چند روز به شمال می‌رود. محسن همراه برادر مهشید یک دورهمی کوچک می‌گیرند و کاناپه‌ی مورد علاقه‌ی مهشید را سوراخ می‌کنند.

زیر نظر یک فیلم آپارتمانی است که بحران‌هایش با گذشت زمان بزرگتر و کششمندتر می‌شوند. تا جائیکه کلاف سردرگمی از یک خوشگذرانی ساده بوجود می‌آید. رضا عطاران در این فیلم نقش محسن، همسر مهشید را بازی می‌کند. او باید قبل از آمدن همسرش کاناپه‌ی مورد علاقه‌ی او را تعمیر کند. برادر زن او، امید در این میان نیز ایده‌های مسخره‌ای می‌دهد و محسن را بیشتر عصبانی می‌کند. آدم‌های مجتمعی نیز که آن‌ها در آن زندگی می‌کنند، هرکدام داستان خود را دارند و محسن و امید هم بخاطر یکی از همین داستان‌ها به دردسر می‌افتند.

نقطه قوت زیر نظر بدون شک بازیگران آن هستند. اگر از این فیلم رضا عطاران و امیر جعفری را حذف کنیم بدون شک با قصه‌ای طرف خواهیم بود که نمی‌تواند مخاطب‌اش را راضی نگه دارد، چراکه فیلم بیشترین بار خنده‌اش روی شوخی‌های رکیک‌اش سوار است. البته شاید تک لوکیشن بودن‌اش هم قدری آزارتان بدهد اما مخاطب ایرانی فیلم‌های وطنی به این سبک فیلمسازی عادت دارد.

13. فیلم آقای هفت رنگ

• کارگردان: شهرام شاه حسینی

• نویسنده: علیرضا معتمدی، احمد رفیع‌زاده

• بازیگران: رضا عطاران، نیکی کریمی، افسانه بایگان

• سال انتشار: 1387

هوشنگ توانا برای دزدی به خانه‌ی زنی بنام فیروزه می‌رود. او در آنجا متوجه رازهای زیادی می‌شود و تصمیم می‌گیرد تا از این طریق اخاذی کند.

آقای هفت رنگ یکی از فیلم‌های قدیمی عطاران در این لیست است. یک کمدی اجتماعی متعلق به دهه‌ی 80 سینمای ایران. دهه‌ای که سینمایش برگرفته از شرایط سیاسی و اجتماعی بود. آقای هفت رنگ نیز تلاش می‌کند تا از این جریان به راه افتاده در سینمای ایران عقب نماند. داستان از این قرار است که هوشنگ توانا برای دزدی به خانه‌ی فیروزه می‌رود، جائی که می‌بیند فیروزه همسر مخفی مردی است که ازقضا می‌خواهد در انتخابات شورایاری نیز شرکت کند.

رضا عطاران نقش هوشنگ توانا را بازی می‌کند. یک دغل‌باز و مردی باج‌گیر. حالا عطاران به دنبال حسن پورشیرازی همه جا راه می‌افتد تا اینکه به جای او نیز برنده‌ی انتخابات می‌شود. فیلم آقای هفت درامی کمدی است از آن فیلم‌هایی که آن سال‌ها خیلی مد شده بوده و راجع‌به خیانت و عشق صحبت می‌کرد. این فیلم با بازی جذاب رضا عطاران روایتگر قصه‌ای با زیرمتن‌های سیاسی و اجتماعی است از آن کمدی‌هایی که دوست دارد همانند یک هجو به‌نظر بیاید. پایان فیلم نیز همینگونه است و هیچ ربطی به کمدی‌های ایرانی با پایان خوش ندارد.

12. فیلم طبقه حساس (هساث)

• کارگردان: کمل تبریزی

• نویسنده: پیمان قاسم‌خانی

• بازیگران: رضا عطاران، بهاره رهنما

• سال انتشار: 1392

آقای کمالی که آدمی غیرتی است متوجه می‌شود مردی را در قبر طبقاتی خانوادگی‌شان و در کنار همسرش دفن کرده‌اند.

آقای کمالی که مردی متعصب است، همسرش را در قبری دو طبقه دفن می‌کند. اما فروشنده‌ی قبر مردی کلاهبردار بوده و طبقه‌ی دیگر را به شخص دیگری می‌فروشد. کمالی بعد از بازگشت از سفر متوجه می‌شود که مردی غریبه کنار همسرش دفن شده است. طبقه‌ی حساس در جشنواره فیلم فجر به‌نمایش درآمد و رضا عطاران توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مرد را ببرد. نام کمال تبریزی در کنار کارگردانان مهم سینمای ایران قرار می‌گیرد فیلمسازی که در سال‌های جریان‌ساز سینمای ایران در دهه‌ی 70 و 80 خورشیدی دو فیلم موفق لیلی با من است و مارمولک را ساخت.

طبقه حساس نیز شبیه این دو فیلم موضوع پرکششی را دستمایه‌ی روایت خود قرار می‌دهد اما همانند آن‌ها از لحاظ مصالح درام و فیلمنامه قوی نیست. درواقع بی‌راه نیست اگر بگوییم که طبقه‌ی حساس با طنازی‌های عطاران سرپاست. آقای کمالی از آن نقش‌هایی است که به عطاران خیلی می‌آید، آدمی سنتی که دوست ندارد مردی در نزدیکی همسرش دفن شود. با اینحال طبقه‌ی حساس از لحاظ بازیگری جز فیلم‌های نسبتا ضعیف عطاران است.

11. فیلم آبنبات چوبی

• کارگردان: محمدحسین فرح‌بخش

• نویسنده: علی اصغری

• بازیگران: رضا عطاران، سحر قریشی، شقایق فراهانی

• سال انتشار: 1394

  در میان اخبار

  • دمی گوجه: طعمی از دل سنت با رنگ و بوی زندگی | طرز تهیه استانبولی خوشمزه با سالاد شیرازی
  • مروری بر عاشقانه‌های ناب جواد عزتی و الناز ملک در زخم کاری
  • جشن تولد الیکا ناصری | جشن تولد دی ماهی‌های سینمای ایران؛ لحظات شاد و یادماندنی
  • شهرزاد ایرانی در برابر ترکی؛ استایل‌های کدام یک موفق‌تر بودند؟
  • پژمان بازغی و ورود به دنیای مدلینگ؛ استایلی جذاب و جوان‌پسند

مارال با خانواده‌اش مشکلات زیادی دارد. او درگیر رابطه‌ای خطرناک شده و نمی‌تواند از خود مراقبت کند.

آبنبات چوبی درامی اجتماعی و تراژیک است که در آن رضا عطاران نقشی جدی را برعهده دارد. یک نقش متفاوت و البته ضدقهرمان. این درام خانوادگی روایتگر داستان زندگی دختری بنام مارال است که با خانواده‌ی سختگیر خود به مشکل برخورد می‌خورد. آبنبات چوبی موضوع حساسیت‌برانگیزی دارد و فیلمنامه‌اش با پیچیش‌های داستانی متعددی همراه است. فیلمساز جهان تلخی را خلق می‌کند، یک فیلم با لحنی سرد و یخ‌زده که البته عطاران نیز به‌خوبی از پس چنین جهانی برمی‌آید.

رضا عطاران در نقش فرهاد بدمن این ماجراست او مارال را آزار داده و حالا قصد جان‌اش را دارد. عطارانی که همیشه می‌خنداند حالا تبدیل به یک قاتل منفور شده است. امتحان چنین نقش چالش‌برانگیزی برای این بازیگر و مخاطب می‌تواند بسیار جالب و قابل تامل باشد. آبنبات چوبی اثری خاکستری با پایانی بسیار جذاب است، قوانین انسانی در فیلم تحقق می‌یابند و فرح‌بخش تصویری واقعی از جامعه‌ی امروز ایران را ارائه می‌دهد، اگرچه خیلی‌ها از این قبح‌زادیی او ناراحت بودند.

10. فیلم هزارپا

• کارگردان: ابوالحسن داوودی

• نویسنده: امیر برادران

• بازیگران: رضا عطاران، سارا بهرامی

• سال انتشار: 1397

رضا خلافکار است و به‌همراه دوستش کیف قاپی می‌کند. او خودش را یک جانباز معرفی می‌کند تا بتواند با زنی پولدار ازدواج کند.

هزارپا در همان هفته‌ی اول اکران خود رکورد فروش در سینمای ایران را زد، چند میلیارد فروخت و مخاطبان زیادی را به سینماها کشاند. جواد عزتی و رضا عطاران در کنار داستان پرچالش و حساسیت‌برانگیز هزارپا علتی بودند بر فروش زیاد این فیلم. رضا عطاران نقش آدم یک پایی را بازی می‌کند که قصد دارد با دختر ثروتمندی ازدواج کند. دختر ثروتمند نذر کرده که زن جانبازی شود و رضا نیز ادعا می‌کند که در جنگ پایش را از دست داده است. نقش رضا از همان نقش‌هایی است که تنها از عهده‌ی رضا عطاران برمی‌آید یک روایت طنز با ته‌مایه‌های سیاسی و اجتماعی.

داوودی یکی از کارگردانان مطرح سینمای کمدی است او در دهه‌ی هفتاد با فیلم جیب‌برها به بهشت نمی‌روند و در دهه‌ی هشتاد با فیلم نان، عشق و موتورهزار یکی از فیلمسازان جریان‌ساز سینمای کمدی بود. فیلم‌هایی که برخلاف جریان‌های کمدی بعد از انقلاب و اوایل دهه‌ی 90 به مسائل اجتماعی و سیاسی می‌پرداختند. داوودی همانند دو فیلم طنز مطرح قبلی‌اش تسلط خوبی بر اوضاع اجتماعی و سیاسی آن زمان یعنی دهه‌ی شصت دارد و قصه‌ی خود را به حملات سازمان مجاهدین خلق گره می‌زند. هزارپا بیشترین تمرکزش روی طنز است، طنزی که عناصر فیلم‌فارسی به کمک‌اش آمده و غلیظ‌ترش کرده است.

9. فیلم استراحت مطلق

• کارگردان: عبدالرضا کاهانی

• نویسنده: عبدالرضا کاهانی، سعید قطبی‌زاده

• بازیگران: ترانه علیدوستی، رضا عطاران، امیرشهاب رضوی

• سال انتشار: 1393

سمیرا بعد از جدایی از شوهرش حامد قصد دارد تا به زندگی عادی‌ برگردد اما حامد این اجازه را به او نمی‌دهد.

استراحت مطلق درامی اجتماعی از کاهانی و چندمین همکاری رضا عطاران با این فیلمساز است. بدون شک بهترین بازی‌های عطاران را می‌توان در فیلم‌های کمدی با ته‌مایه‌‌هایی از هجو پیدا کرد. گویی او در آثار درام با چارچوب‌های بسته نمی‌تواند خودش را به‌درستی ارائه دهد. استراحت مطلق یک فلش‌بک درباره‌ی زندگی زنی است که می‌خواهد دوباره از نو شروع کند و به زندگی عادی برگردد. در ابتدای فیلم ما سمیرا را می‌بینیم که از خیابان رد می‌شود و ماشینی با او تصادف می‌کند. پس از این، فیلمساز ما را به زندگی او می‌برد، یک زندگی سراسر پرتلاطم و کشش‌مند. زنی که از دامغان به تهران آمده است تا دوباره به کار قبلی خود برگردد و بچه‌اش را بزرگ کند. در این میان اما همسر سابق‌اش حامد که گویا دیوانه نیز هست، مدام او را مورد آزار قرار می‌دهد و تهدید به مرگ و اسیدپاشی می‌کند.

در این فیلم عطاران نقش داوود دوست حامد را بازی می‌کند کسی که قصد کمک به سیمرا را دارد. در این بین رضوان همسر داوود دچار سوتفاهم می‌شود و سمیرا خود را در محاصره‌ی مشکلات زیادی می‌بیند. کاهانی در این فیلم به دنبال نمایش زندگی سخت زنان در جامعه‌ی ایرانی است. استراحت مطلق از نظر پایان‌بندی، تصویر بسیار تکان‌دهنده‌ای را از یک زندگی نابودشده به‌نمایش درمی‌آورد. سمیرا تصادف می‌کند اما همه‌ی کسانی که به‌دنبال ارتباط و آزار او بودند در آرامش شب زندگی‌شان را ادامه می‌دهند، حتی داوود و صاحب‌کارش که قصد کمک به او را داشتند.

8. فیلم مصادره

• کارگردان: مهران احمدی

• نویسنده: علی فرقانی

• بازیگران: رضا عطاران، هومن سیدی

• سال انتشار: 1396

اسماعیل کارمند اداره ساواک است او بعد از انقلاب به آمریکا مهاجرت می‌کند و وکالت زمین‌هایش را به دوستی بنام خاوندی می‌دهد. حالا اسماعیل به‌دنبال پس گرفتن زمین‌هایش است.

فیلم مصادره در 36امین دوره جشنواره فیلم فجر به‌نمایش درآمد و رضا عطاران توانست به نامزدی دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مرد برسد. روایت این فیلم از دهه‌ی 1350 شروع می‌شود و داستان مردی را تا به امروز روایت می‌کند. اسماعیل کارمند ساواک است او بعد از انقلاب با همسر و فرزندش به آمریکا می‌رود و از آنجا پیگیر زمین‌هایش می‌شود اما هر چه تماس می‌گیرد فایده‌ای ندارد. تا اینکه پسرش برای گرفتن ارثیه‌ی خود به ایران می‌آید. مصادره اولین فیلم مهران احمدی یک کمدی هجو با تلخندهای سیاسی و اجتماعی است، از آن فیلم‌هایی که به رضا عطاران می‌آید.

مصادره فیلمی پرزرق‌وبرق و جذاب است که در آن عطاران در نقش آدم ساده‌ای که همه چیزش را از دست داده و دیگر راه به جائی ندارد ظاهر می‌شود. این فیلم که بیشتر سکانس‌هایش در آمریکا (در ارمنستان فیلمبرداری شده) می‌گذرد، همانند بیشتر فیلم‌های سینمای ایران مخصوصا سینمای کمدی از لحاظ فیلمنامه قدری لنگ می‌زند اما برای مخاطبی که به کنایه‌های سیاسی علاقمند است اثری جذاب به‌شمار می‌آید.

7. فیلم نهنگ عنبر

• کارگردان: سامان مقدم

• نویسنده: مانی باغبانی

• بازیگران: رضا عطاران

• سال انتشار: 1394

ارژنگ در بچگی عاشق رویا می‌شود. اما رویا تمایلی به او ندارد. حالا که ارژنگ به سنین میانسالی رسیده است، از رویا می‌خواهد که کنارش بماند.

نهنگ عنبر یکی از فیلم‌های پرمخاطب سینمای ایران است. این فیلم هم به لطف بازیگرانش درخشید و هم بخاطر موضوع حساس‌برانگیزاش. بازی خوب عطاران در کنار موقعیت‌های طنزناک ایجاد شده، یکی از عناصر جذاب فیلم است که می‌تواند هر تماشاگری را به خود جذب کند. این فیلم همانند مکس، یکی دیگر از آثار طنز سامان مقدم با حواشی زیادی همراه بود. مکس که تا سال‌ها اجازه‌ی اکران پیدا نکرد و نهنگ عنبر نیز بعد از سانسورهای متعدد باز هم برای اکران به مشکل برخورد.

این فیلم که در میان موج جدید کمدی‌های چند سال اخیر ساخته شده، همچنان رویه و نگاه‌اش به‌سمت طنزهای انتقادی ابتدای دهه‌ی 80 است و از فیلم‌‌فارسی نیز الهام می‌گیرد. نهنگ عنبر همانند مکس نگاهی اجتماعی و سیاسی دارد، به بازگویی رویدادهای متاثر از سیاست و تاثیرشان بر زندگی آدم‌ها می‌پردازد و گاهی نیز اتفاقات تلخ را به هجو می‌گیرد. نهنگ عنبر دنیایی جذاب و شاد دارد، روایتی رنگارنگ از آدم‌هایی که تسلیم شرایط‌شان شده‌اند.

6. فیلم بی خود و بی جهت

• کارگردان: عبدالرضا کاهانی

• نویسنده: عبدالرضا کاهانی

• بازیگران: رضا عطاران، پانته‌آ بهرام، نگار جواهریان، احمد مهران‌فر

• سال انتشار: 1390

زوجی در آستانه‌ی ازدواج‌شان با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شوند و نمی‌توانند خانه را برای مراسم آماده کنند.

بی‌‌خود و بی‌جهت همانند دیگر فیلم‌های کاهانی برای دریافت پروانه‌ی نمایش با مشکلات فراوانی روبه‌رو شد. این فیلم اولین اکران خود را در جشنواره فجر تجربه کرد و رضا عطاران توانست نامزدی سیمرغ بلورین بهترین نقش اول مرد را بدست آورد. این فیلم تک‌لوکیشنی داستان دو زوجی را روایت می‌کند که درصدد برگزاری مراسم عروسی‌شان هستند. رضا عطاران که در این فیلم نقش محسن را بازی می‌کند، اثاثیه‌ی دوستش فرهاد را به خانه‌ی خودشان می‌آورد تا آن‌ها بتوانند در این خانه مراسم‌شان را برگزار کنند.

بدون شک این فیلم موفقیت خود را مدیون بازیگران‌اش علی‌الخصوص رضا عطاران است، چراکه فیلم بخاطر محدودیت در لوکیشن، قصه‌ای که به زور کد می‌دهد و جروبحث‌های شخصیت‌ها به‌سختی قابل تحمل است. اما توانایی بازیگران این امکان را به مخاطب می‌دهد تا او فیلم را تا انتها به تماشا بنشیند. فیلم بی‌خود و بی‌جهت اثری اجتماعی درباره‌ی طبقات مختلف جامعه و آداب‌ورسوم افراد مذهبی و سنتی در برابر انسان‌های مدرن است. کاهانی در این فیلم وارد خط قرمزهای اجتماعی می‌شود، به‌همین دلیل اکران آن در بعضی شهرهای مذهبی متوقف شد.

5. فیلم دهلیز

• کارگردان: بهروز شعیبی

• نویسنده: علی اصغری

• بازیگران: رضا عطاران، هانیه توسلی

• سال انتشار: 1392

بهزاد که در یک نزاع مرتکب قتل شده است از زندان به مرخصی می‌آید و برای اولین بار با پسرش امیرعلی ملاقات می‌کند.

این فیلم که اولین فیلم بهروز شعیبی در مقام کارگردان است، برای اولین بار در جشنواره فیلم فجر به‌نمایش درآمد، جائی که رضا عطاران نامزد جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد شد و هانیه توسلی به‌همراه محمود رضوی تهیه‌کننده فیلم به جایزه سیمرغ بلورین رسیدند. دهلیز نقدهای بسیار مثبتی دریافت کرد و منتقدان این فیلم را ستودند. این فیلم درامی اجتماعی است که به یکی از مسائل مهم جامعه‌ی مدنی و انسانی ایران می‌پردازد. دهلیز داستان مردی معلم است که مرتکب قتل شده و حالا به‌دنبال گرفتن رضایت از خانواده‌ی مقتول است.

موضوع حساس این فیلم باعث شد که پروانه‌ی نمایش‌اش دیرتر از حد معمول صادر شود اما سانسور چندانی پایش نگرفت. این فیلم نگاهی واقع‌گرایانه به مسئله‌ی قصاص دارد و پس از آن به روابط خانوادگی و نقش زن در زندگی می‌پردازد. رضا عطاران در نقش بهزاد یکی از نقش‌های جدی خود را بازی می‌کند که نشان می‌دهد او علاوه‌بر آثار کمدی توانایی زیادی در اجرای نقش‌های جدی و درام نیز دارد.

4. فیلم خوابم می‌ آد

• کارگردان: رضا عطاران

• نویسنده: احمد رفیع‌زاده

• بازیگران: رضا عطاران، اکبر عبدی، ویشکا آسایش

• سال انتشار: 1390

رضا معلم میانسالی است که نمی‌تواند با زن‌های اطرافش ارتباط برقرار کند. او با زنی پاستیل فروش بنام شیرین آشنا می‌شود و شیرین رضا را مجبور به انجام کارهایی خلاف میل‌اش می‌کند.

خوابم می آد اولین تجربه‌ی رضا عطاران در مقام کارگردان است. این فیلم داستان مردی بنام رضا با بازی خود عطاران است که در 39 سالگی نمی‌تواند با هیچ زنی ارتباط برقرار کند. او تصادفا با زنی بنام شیرین برخورد می‌کند و عاشق‌اش می‌شود. شیرین که بخاطر بیماری خواهرش به پول نیاز دارد، رضا را وارد یک نقشه‌ی خطرناک می‌کند. عطاران در مقام بازیگر فیلم را نجات می‌دهد اما در مقام کارگردان نه! تنها دو دلیل دارد که تماشاگر تا انتها پای این فیلم می‌نشیند یکی گریم اکبر عبدی است که باعث شده او در نقش مادر رضا ظاهر شود و دیگری طنز بازیگری عطاران است.

خوابم می‌آد، از لحاظ فیلمنامه قدری لنگ می‌زد و از عناصر کلیشه‌ای استفاده می‌کند. داستان از همان پرده‌ی ابتدایی خسته‌کننده بنظر می‌رسد و این تنها بازی‌ها هستند که می‌توانند مخاطب را تا انتها پای فیلم نگه دارند.

3. فیلم ورور آقایان ممنوع

• کارگردان: رامبد جوان

• بازیگران: رضا عطاران

• سال انتشار: 1389

مدیر یک مدرسه دخترانه ورود آقایان به مدرسه‌اش را ممنوع اعلام کرده است. اما این قانون بخاطر المپیاد شیمی شکسته می‌شود و آقای جبلی برای آموزش شیمی به شاگردان وارد مدرسه می‌شود.

این فیلم یکی از فیلم‌های پرفروش تاریخ سینمای ایران است. اثری که در روز اول اکران، فروش خوبی را تجربه کرد و در مجموع با فروش بیش از 5 میلیارد عنوان دومین فیلم پُرفروش سال 1390 را به‌دست آورد. ورود آقایان ممنوع همچنین در جشنواره فجر حضور داشت و ویشکا آسایش توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش زن را ببرد. ورود آقایان ممنوع ایده‌ای چالش‌برانگیز دارد، از آن ایده‌هایی که مخاطب را به سینماها می‌کشاند.

پرداختن به موضوعی اینچنینی آنهم در جامعه‌ای همانند ایران، تضمینی فوق‌العاده برای گیشه است. این فیلم دست روی نقطه‌ای گذاشته که مردم به‌طور خودآگاه و ناخودآگاه چندین قرن است که در رویارویی با آن دست‌به‌عصا راه می‌روند. فیلمساز از مسئله‌ی شکاف ارتباطی بین زنان و مردان در این جامعه استفاده می‌کند و روایت خود را می‌سازد. رضا عطاران در این فیلم نقش آقای جبلی را بازی می‌کند مردی نسبتا دست‌وپا چلفتی که باید غرغرهای یک مدیر مدرسه را تحمل کند. یک بازی بسیار جذاب که ضعف‌های فیلم را پوشانده است.

2. فیلم اسب حیوان نجیبی است

• کارگردان: عبدالرضا کاهانی

• بازیگران: رضا عطاران

• سال انتشار: 1389

مجرمی که از زندان به مرخصی آمده است، لباس پلیس می‌پوشد و در کوچه و خیابان از مردم رشوه می‌گیرد.

این فیلم که یکی از بهترین فیلم‌های کمدی سینمای ایران است در رسته‌ی آثار جریان‌ساز قرار می‌گیرد. یک کمدی هجو که در جهانی فروپاشیده اتفاق می‌افتد و گویی آخرالزمانی هولناک بیخ گوش شخصیت‌هایش در حال اتفاق افتادن است. آدم‌های این جهان سرد و سرگردان‌اند، در ویرانی نفس می‌کشند و در میان این همه آشوب گاه‌گاهی به وضعیت برگشت‌ناپذیر خود لبخندهایی تلخ نیز می‌زنند و درنهایت با سرنوشت محتوم خود کنار می‌آیند. همه‌ی فیلم در شب و در میان خلوتی خیابان‌ها اتفاق می‌افتد، یک درام خیابانی با جهانی تلخ. داستانی ابزورد همراه با تاریکی‌های شب.

رضا عطاران در این فیلم بازی منحصربه‌فردی از خود ارائه داده، او بیش از هر بازیگر دیگری در این اثر به پیشبرد فضای تاریک قصه کمک کرده است. او که در نقش پلیس قلابی ظاهر می‌شود در طول شب با آدم‌های مختلفی برخورد می‌کند و کاهانی از این طریق تماشاگرش را به دل واقعیت‌های جامعه می‌کشاند. عطاران همراه با فضاسازی حساب‌شده‌ی فیلم برگ‌های برنده‌ی قابل دفاعی برای اسب حیوان نجیبی است، هستند. این فیلم بخاطر جهان هجواش تا مدت‌ها اجازه‌ی اکران پیدا نکرد.

1. فیلم روشن

• کارگردان: روح‌الله حجازی

• نویسنده: روح‌الله حجازی

• بازیگران: رضا عطاران، سیامک انصاری، سارا بهرامی

• سال انتشار: 1398

مرد میانسالی نمی‌تواند خانه‌ای را که ثبت نام کرده، بدست آورد.

رضا عطاران برای این فیلم برنده‌ی جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. این فیلم که در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت برای فیلمبرداری‌اش نیز جایزه سیمرغ بلورین را برد. روشن با بازی رضا عطاران روایتگر زندگی خانواده‌ای ازهم پاشیده است که اوضاع نابسامانی دارند و هیچ کورسوی امیدی برایشان دیده نمی‌شود. شخصیت اصلی داستان که نقش‌اش را رضا عطاران بازی می‌کند عاشق سینماست و فیلمساز بخاطر پرداخت این ایده به برخی از کارگردانان بزرگ سینما مثل اسکورسیزی و تاد فیلیپس ادای احترام می‌کند.

جهان روشن، دنیایی فروپاشیده است، جائی تلخ، نمور، پر از زشتی و قهرمانی که باید خود را نجات دهد. دنیایی ابزورد در این فیلم شکل می‌گیرد، جائی که شخصیت‌ها تحقیر می‌شوند و به حق‌شان نمی‌رسند. رضا عطاران در این فیلم یکی از متفاوت‌ترین و بهترین بازی‌های خود را ارائه می‌دهد، او در روشن دست به خلق چیزی می‌زند که تاکنون تجربه‌اش نکرده است.