گردشگری| گردشگری تهران| گردشگری قسطی| گردشگری در نوروز
گردشگری قسطی در نوروز | خط فقر سفر در سال 1404 ؛ فشارهای اقتصادی امکان سفر با تورهای مسافرتی را از بین برد
در حالی که تورم کلی نیمه اول امسال، معادل ۱۵ درصد برآورد شده است. به بیان دقیق‌تر، سطح عمومی قیمت‌ها در شهریورماه نسبت به اسفند سال گذشته ۱۵ درصد افزایش داشته اما نرخ تورها بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته و این افزایش در تعطیلات نوروز به بیش از ۵۰ درصد می‌رسد که به گفته مسئولان، بیشترین بخش افزایش مربوط به حوزه حمل‌و‌نقل است. برای مثال، بلیت پرواز تهران به کیش به بیش از ۱۰ میلیون تومان رسیده و حتی تور ۳ شب و ۴ روزه در ایام نوروز به قشم از ۲۵ میلیون تومان شروع می‌شود و گاه تا ۴۰ و ۵۰ میلیون تومان هم می‌رسد، در حالی که نرخ سفرهای نوروزی به کشورهای همسایه همچون ترکیه نیز با چنین قیمت‌هایی رقابت می‌کند. برای مثال تور ۶ روزه آنتالیا برای هر نفر با اقامت در هتل ۳ ستاره از ۳۴ میلیون تومان شروع می‌شود.
سید مصطفی فاطمی، مدیرکل توسعه گردشگری داخلی با اشاره به اینکه پیش‌فروش تورهای نوروزی آغاز شده است، گفت:«از آنجایی که بیشتر تورها با حمل‌و‌نقل همراه است، مبالغ بالاتری را ارائه می‌دهند. در این میان با توجه به اینکه بیشتر مقاصد سفر با پرواز همراه است، مبالغ پروازی به پکیج تور اضافه شده و مبلغ سفر را افزایش می‌دهد. در واقع می‌توان گفت بیشترین افزایش نرخ تورها، با بخش حمل‌و‌نقل مرتبط است. به گفته فاطمی، بیشترین تورهای داخلی در نوروز به سمت مقاصدی همچون جزایر جنوبی کشور است؛ البته تا حدودی پراکندگی در این خصوص وجود دارد و شهرهایی مانند شیراز در استان فارس و اصفهان و همچنین شهرهای شمالی کشور مورد توجه تورهای نوروزی هستند.
مدیرکل توسعه گردشگری داخلی با اشاره به مقاصد پرمسافر در نوروز ۱۴۰۴ به خبرنگار «ایران» گفت:«مقاصد سفرهای نوروزی تقریباً همان مقاصد همیشگی است با این تفاوت که توزیع مکانی بهتری را در تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ شاهد هستیم. پخش شدن مردم در روستاها و شهرهای اطراف مخصوصاً در بخش اقامت بیشتر است. مثلاً در جنوب و در شهرهای امتداد نوار ساحلی در شهرها و روستاهای مختلف، شاهد اقامت مسافران هستیم، به نوعی که در غرب هرمزگان و شرق بوشهر بیشترین حجم اقامت رزرو شده است. شهرهایی که در سال‌های گذشته به‌عنوان شهرهای مکمل سفر معرفی می‌شدند، امسال بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.»
نماد اعتماد
فاطمی گفت:«در نوروز ۱۴۰۴ شاهد آن هستیم که بسیاری از مسافران نوروزی به صورت مستقل درصدد رزرو محل اقامت و سفر خود برآمده‌اند، از این‌رو نیاز است تا حتماً توجه داشته باشند وب‌سایت‌هایی که از طریق آن خرید انجام می‌دهند حتماً نماد الکترونیکی و اعتماد را داشته باشد و تمام مدارک لازم را از وب‌سایت اخذ کنند.»
فاطمی یادآور شد:«در مباحث مرتبط با سفر، کمتر از نیمی از آنچه که در سفر تأثیرگذار است در اختیار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار دارد که همان بخش اقامتی است و بخش حمل‌و‌نقل در حوزه فعالیت وزارتخانه دیگری قرار می‌گیرد. تمام سعی ما بر آن است تا بتوانیم تنوع قیمتی مناسبی در حوزه اقامت در نظر بگیریم.»
شاید یکی از مهم‌ترین دلایلی که عموم جامعه از سفر با تور به سمت سفرهای شخصی و انفرادی روی آورده‌اند، افزایش هزینه‌های سفر و کاهش قدرت خرید باشد. یکی از هدف‌های اصلی معاونت گردشگری کشور رونق تورهای گردشگری و سفرهای گروهی در کشور بوده و هست.
هر تهرانی چقدر خرج سفر می‌کند؟
گزارش اتاق بازرگانی تهران نشان می‌دهد هر خانوار تهرانی در سال تنها قادر به صرف ۵.۵ میلیون تومان برای سفر و تفریح است که به‌زعم بسیاری از کارشناسان، این رقم حتی برای یک سفر یک‌روزه نیز کافی نیست.
کدام دهک‌های جامعه در نوروز ۱۴۰۴ با تور سفر خواهند کرد؟
با توجه به آنکه هر چه از دهک‌های پایین‌تر به سمت دهک‌های بالاتر حرکت کنیم تورم رفته‌رفته افزایش می‌یابد، بالاترین تورم 6 ماهه تجربه شده به دهک نهم و پایین‌ترین تورم به دهک اول مربوط می‌شود اما امکان سفر رفتن گویا محدود به دهک‌های بالاتر شده است.
در میان اخبار
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، کل جمعیت کشور در سال گذشته ۸۵ میلیون نفر بوده است و بر اساس گزارش دیوان محاسبات، بیش از ۹۵ درصد مردم ایران یارانه نقدی دریافت کرده‌اند و فقط نزدیک به ۱۷ میلیون نفر در دو دهک ۹ و ۱۰ مناطق شهری قرار گرفته‌اند که با اضافه شدن جمعیت دهک دهم روستایی، این تعداد به ۲۰ میلیون نفر نیز می‌رسد. با این حساب، حدود ۷۵ درصد از خانوارهای ایرانی قادر به سفر نخواهند بود، چراکه هزینه‌ها برای بسیاری از آنها بیشتر از خط فقر سفر است. طبق نتایج بررسی‌های اخیر، خط فقر سفر در سال ۱۴۰۳ معادل ۱۵ تا ۱۶ میلیون تومان تخمین زده شده است و تنها حدود یک‌چهارم خانوارها قادر به گذراندن تعطیلات در این شرایط اقتصادی هستند.
هرچند گفته می‌شود هزینه ماهانه دهک نهمی‌ها نزدیک به 26.5 میلیون تومان است، اما با توجه به نرخ تورهای نوروزی، حتی دهک نهمی‌ها نیز نمی‌توانند در تعطیلات نوروز به سفرهای دلخواه بروند.
در دهک دهم شهری نیز در حالی هزینه ماهانه خانوار بیش از ۴۹ میلیون تومان برآورد شده که به گفته برخی از کارشناسان، بیشتر افراد این دهک برای سفر، تور انتخاب نمی‌کنند چرا که یا بیشتر آنها در مقاصد مورد نظر دارای خانه و ویلا هستند و محل اقامت آنها مشخص است یا آنکه محل اقامت و حمل‌و‌نقل را خودشان رزرو می‌کنند و با تور سفر نمی‌روند.
مصطفی شفیعی‌شکیب، رئیس جامعه تورگردانان کشور و فعال حوزه گردشگری نیز با اشاره به آنکه عموم جامعه مبلغی را برای سبد معاش و مبلغی را برای سبد سفر خود در نظر می‌گیرند، گفت:«با افزایش قیمت‌ها میزان درصدی از جامعه که امکان سفر چه داخلی و چه خارجی برای آنها مقدور است کاهش یافته. چندین سال پیش وقتی به آگهی‌های روزنامه‌ها نگاه می‌کردیم شاهد آن بودیم که چندین صفحه به تبلیغ سفرهای نوروزی اختصاص پیدا می‌کرد، این امر نشان‌دهنده میزان قدرت خرید جامعه برای تورهای گردشگری بود ، در حالی که اگر امروز روزنامه‌ها را باز کنیم تنها چند آگهی در خصوص ارائه تورهای نوروزی را شاهد خواهیم بود که نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید جامعه برای تورهای گردشگری است و استقبالی از این تورها نمی‌شود.
به گفته او اگر در گذشته بلیت هواپیما به کیش ۸۰۰ هزار تومان بود، امروزه به بیش از ۷ میلیون تومان رسیده این افزایش قیمت در حوزه اقامت و خوراک نیز وجود دارد که به تبع آن قیمت تور افزایش هنگفتی پیدا کرده است، در حالی که عموماً قشر متوسط و متوسط رو به پایین با تور سفر می‌کنند که با توجه به افزایش‌هایی که شاهد هستیم قطعاً نوع سفر کردن این اقشار نیز تغییر خواهد کرد.
سفر از نوع اقساطی آن
هرچند می‌توان گفت سفر گران شده اما سازوکارهای دیگری نیز برای فروش تورها در نظر گرفته شده که همان فروش اقساطی است. با وجود این هیچ فرمول یا شرایط خاصی برای این اقساطی فروشی وجود ندارد. البته عموماً درصدی از مبلغ کل تور (عموما ۵۰ درصد) در زمان عقد قرارداد گرفته و مابقی مبلغ در اقساط از ۳ ماه و ۶ ماه، در چند فقره چک با سود در برخی موارد ۵ درصد محاسبه می‌شود.
مدیر کل توسعه گردشگری داخلی در این خصوص گفت:«آژانس‌داران بر اساس نوع مخاطب خود تقسیط‌هایی را برای سفر در نظر می‌گیرند تا بتوانند مشتریان را بیشتر به سمت خود جذب کنند البته اتفاق بدی نیست و بر اساس سودی که می‌گیرند می‌تواند برای مسافر اهمیت داشته باشد. نرخ سودی که برای اقساط سفر در نظر می‌گیرند بر اساس سودی است که با بانک‌های طرف قرارداد خود به توافق می‌رسند و این موضوع به توان آژانس بستگی دارد که بتواند با کمترین سود بانکی این توافق را به ثمر برساند.»
شفیعی‌شکیب نیز با اشاره به آنکه سفرهای نوروزی با اقامت چند روزه در مقاصد داخلی با قیمت‌های ۳۰ تا ۴۰ میلیون برای هر نفر ارائه شده است، گفت:«چند درصد از جامعه می‌توانند چنین هزینه‌ای را برای سفرهای نوروزی داشته باشند؟ شاید از این جهت است که تعدادی از آژانس‌ها درصدد فروش اقساطی سفر برآمده‌اند تا بتوانند امورات خود را بچرخانند. البته که هیچ گربه‌ای به خاطر رضای خدا موش نمی‌گیرد و قطعاً سفرهای قسطی با درصدی افزایش قیمت به فروش می‌رسند که این افزایش هیچ فرمول یا روال خاص و مشخصی ندارد و هر آژانس‌دار می‌تواند بر اساس نرخ بهره، سود خود را در نظر بگیرد. عوامل مختلفی در سودی که روی نرخ تور کشیده می‌شود تأثیرگذار است از آن جمله می‌توان به نرخ سود بانک‌ها، میزان بدهی آژانس‌دار و... و حتی انصاف آژانس‌دار اشاره کرد.»
انوشیروان محسنی‌بندپی، معاون گردشگری کشور تأکید می کند:«بی‌شک سفر یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ارتقای روح و روان انسان است و امسال با توجه به تقارن بهار قرآن و طبیعت، تمهیداتی را برای ارائه خدمات بهینه به گردشگرانی که قصد اقامت ۱۰ روزه در مقاصد گردشگری دارند و امکان روزه گرفتن را دارند فراهم کرده‌ایم.»
حال باید دید این تمهیدات با چه نرخ و با چه کیفیت و خدماتی ارائه خواهد شد و در نوروز ۱۴۰۴ چند درصد از عموم جامعه می‌توانند به سفر بروند و چند درصد آنها با تور سفر خواهند کرد.