"جناب خان" در خط مقدم جنگ روانی؛ نقش طنز در کاهش اضطراب جامعه

همزمان با تشدید تنش‌های نظامی اخیر، شبکه‌های سیما تصمیم گرفتند برنامه پربیننده "هزار و یک" با حضور شخصیت محبوب "جناب خان" را به آنتن بازگردانند. این اقدام که با هدف کاهش استرس و ایجاد فضای نشاط در جامعه انجام شده، یادآور تجربه موفق دهه 60 در استفاده از برنامه‌های عروسکی برای مقابله با فشارهای روانی جنگ است.

از "محله بروبیا" تا "جناب خان": سیر تاریخی طنز در بحران
در دوران دفاع مقدس، برنامه‌هایی مانند "محله بروبیا"، "چاق و لاغر"، "مدرسه موش‌ها" و "خونه مادربزرگه" به عنوان ابزاری مؤثر برای کاهش اضطراب کودکان و حتی بزرگسالان عمل می‌کردند. امروز نیز "جناب خان" با همان مأموریت اما در قالبی مدرن‌تر ظاهر شده است.

ویژگی‌های منحصر به فرد "جناب خان"
این شخصیت محبوب که نخست در "خندوانه" و سپس در "هزار و یک" به شهرت رسید، با شوخ‌طبعی خاص خود توانسته است:

• طیف وسیعی از مخاطبان را جذب کند

  در میان اخبار

  • راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از زرد شدن لباس های سفید
  • مایع لباسشویی یا پودر لباسشویی/ کدام بهتر است؟
  • بهترین دستور کیک نسکافه‌ای با بافت پنبه‌ای
  • طرز تهیه شیرین پلو با مرغ حلزونی، یک غذای سنتی و مجلسی
  • نحوه آماده سازی پودینگ سوسیس با نان تست در منزل

• در شرایط بحرانی، فضایی شاد ایجاد نماید

• به عنوان یک سلبریتی رسانه‌ای عمل کند

چالش‌های پخش برنامه در شرایط بحران
اگرچه تصور می‌شد محتوای برنامه به مسائل روز جنگ بپردازد، اما توضیح داده شد که قسمت‌های فعلی در خردادماه و پیش از آغاز درگیری‌ها ضبط شده‌اند. نکته جالب توجه اینجاست که با وجود بازگشت محدود برنامه‌های طنز به آنتن، "هزار و یک" به عنوان تنها برنامه کمدی در جدول پخش، مسئولیت سنگینی در ایجاد تعادل روانی جامعه بر عهده گرفته است.

مقایسه دو نسل برنامه‌سازی در بحران
برخلاف برنامه‌های عروسکی دهه 60 که عمدتاً برای مخاطبان کودک و نوجوان تولید می‌شدند، "جناب خان" توانسته است با جذب مخاطبان تمام گروه‌های سنی، الگویی جدید در برنامه‌سازی طنز برای شرایط بحرانی ارائه دهد. این تحول نشان‌دهنده تغییر رویکرد در استفاده از رسانه برای مدیریت روانی جامعه در مواقع بحران است.

واکنش‌ها و آینده برنامه
هنوز واکنش رسمی از سوی مسئولان درباره تأثیر این برنامه بر فضای روانی جامعه منتشر نشده است، اما شواهد نشان می‌دهد چنین برنامه‌هایی می‌توانند نقش مؤثری در کاهش تنش‌های اجتماعی ایفا کنند. به نظر می‌رسد صداوسیما در روزهای آینده نیز از این ظرفیت استفاده خواهد کرد.