چرا نباید دندان عقل خود را بکشیم؟ | عوارض کشیدن دندان عقل

دندان‌های عقل یا سومین و آخرین مجموعه دندان‌های آسیاب پشتی جزو آخرین دندان‌هایی‌اند که در دهان رشد می‌کنند. ارسطو، فیلسوف و متکلم یونانی، در قرن چهارم قبل از میلاد، نوشته است که این دندان‌ها حول‌وحوش ۲۰ سالگی درمی‌آیند. البته به مواردی از رویش دندان عقل در افراد بالای ۸۰ سال هم اشاره کرده است.

دندان‌های عقل در انسان برای بهتر خرد کردن غذاهای سفت مانند گیاهان خام، گوشت‌ و مغزها تکامل پیدا کردند اما با نرم‌تر شدن رژیم غذایی و بزرگ‌تر شدن مغز در گونه‌ انسانی ما، جمجمه‌ها بزرگ‌تر و آرواره‌های کوچک‌تر شدند؛ آنچه باعث شد دندان‌های عقل چون مهمانی ناخوانده در دهان باقی بمانند که هم فضایی گرانبها را اشغال کرده‌اند و هم درد و ناراحتی ایجاد کنند و هنوز نفهمیده‌اند که دیگر قدمشان روی چشم نیست! آن‌ها با ایجاد تراکم بیش از حد دندان‌ها در فک دردی مزمن به وجود می‌آورند و اگر هم نهفته و پنهان در لثه بمانند (در اثر فشار به لثه یا دندان‌ها‌ی دیگر) ممکن است مشکلات سلامتی مانند پوسیدگی و عفونت ایجاد کنند. از طرفی افراد گرفتار با عوارض دندان عقل اغلب برای جویدن مشکلاتی دارند و دهانشان بوی بدی می‌دهد.

نتیجه اینکه کشیدن دندان عقل (ادنتکتومی) بسیار رایج است و مردم در سراسر جهان چندین دهه است که انتخابشان این است که از طریق جراحی دندان عقل را از دهانشان خارج کنند، زیرا این دندان‌ها قابلیت خاصی ندارند و می‌توانند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کنند.

با این حال برخی متخصصان می‌گویند که از این روش بیش از حد استفاده می‌شود. دکتر ادموند بیلی، جراح فک و دندان در لندن، یکی از این متخصصان است که می‌گوید: «همه ما می‌دانیم که تعداد زیادی از جوانان با عوارض دندان عقل مواجه‌اند.» او تخمین می‌زند که حدود ۷۰ درصد مردم برای کشیدن دندان عقل به جراحی متوسل می‌شوند اما به باور بیلی، جراحی دندان عقل در صورتی که درد و عفونت ایجاد کند، ضروری است و نگرانی او بابت جراحی‌هایی است که پیشگیرانه انجام می‌شوند نه در نتیجه بروز مشکلات و علائم.

بیلی می‌گوید: «درباره خارج کردن دندان‌های عقل نهفته و پنهان در حالی‌ که هیچ بیماری یا عارضه‌ای ایجاد نکرده‌اند، اختلاف نظر وجود دارد. برخی از جراحان به منظور پیشگیری از بروز مشکل در آینده دندان عقل را می‌کشند، در حالی که عوارض جانبی این عمل قابل‌توجه است و تنها به درد محدود نمی‌شود؛ بلکه مشکلاتی بلند‌مدت مانند بی‌حسی لب‌ها، چانه و زبان را هم به دنبال دارد.»

بخشی از مشکل این است که مردم تصور می‌‌کنند دندان عقل بی‌تردید به دهان آسیب می‌زند، اما بیلی می‌‌گوید که این صحت ندارد و برخی موارد تراکم و فشردگی ناشی از دندان عقل به تغییر شکل فک در بزرگسالی مربوط می‌شود. بنابراین در افرادی که فکشان تغییری نمی‌کند، دندان‌های عقل می‌توانند تا مدت طولانی و بدون مشکل در دهان باقی بمانند.

خبر بد برای باور عمومی درباره دندان عقل این است که صنایع پزشکی و دندانپزشکی در ترویج کشیدن دندان عقل انگیزه‌های مالی را دنبال می‌کنند، بدون اینکه در نظر بگیرند این کار برای بیمارشان درست‌ترین تصمیم است یا خیر.